Een kwetsbaar fundament dat groeit met zachte handen, VERTROUWEN

Vertrouwen. Een woord dat warm klinkt, maar voor velen voelt als een verre echo. We vullen het vaak alleen mentaal in: door het te koppelen aan iets externs, een praktisch gebaar of een beeld dat we met het woord vertrouwen associëren.

Voor wie trauma heeft meegemaakt, of dat nu vroegkinderlijk, relationeel, seksueel, emotioneel of systemisch is, is vertrouwen geen vanzelfsprekendheid. Het is niet slechts een gevoel, maar een overlevingsvraag: “Is het veilig om mij hier te laten zien?”

Hoe ons brein werkt in relatie tot vertrouwen

Ons brein is gebouwd op bescherming. De amygdala, onze interne alarmcentrale, staat voortdurend paraat om gevaar te signaleren. Heel simpel gezegd: ons brein heeft één doel, bescherming.

Bij mensen met een trauma-achtergrond is dit alarmsysteem vaak overactief. Wat voor anderen een neutrale situatie lijkt, kan voor iemand met trauma aanvoelen als een dreiging. Vertrouwen opbouwen in een onveilige wereld vraagt dan om iets radicaals: zachte nabijheid zonder druk. En dat voelt soms als een enorme emotionele investering.

Psychologisch gezien is vertrouwen een combinatie van:

Veiligheid (fysiek en emotioneel),

Voorspelbaarheid (het kunnen inschatten van de ander),

Congruentie (de ander doet wat hij zegt en zegt wat hij doet),

Autonomie (je mag ‘nee’ zeggen en dat wordt gerespecteerd).

Vertrouwen groeit niet onder druk

Te vaak horen mensen met trauma: “Je moet gewoon leren vertrouwen.”

Maar vertrouwen kun je niet forceren.

Ik hoor het regelmatig in nieuwe relaties: “Je kunt mij gewoon vertrouwen.”

Maar vertrouwen is geen afspraak. Het ontstaat niet op commando. Je gaat op je intuïtie af. Je voelt je bij iemand emotioneel veilig, of juist onveilig. Je scant iemands manier van praten, de lichaamstaal, gedragingen, handelingen… en heel langzaam, als de omstandigheden het toelaten, begint vertrouwen te groeien.

Het groeit in microscopisch kleine momentjes: een blik, een aanraking, een grens die wordt gerespecteerd.

Het groeit wanneer iemand naast je blijft, ook als jij je terugtrekt.

Het groeit in stilte, in geduld, in ruimte.

Herstel begint bij zelfvertrouwen

Voor je een ander kunt vertrouwen, vraagt het leven soms om een diepere laag: leren vertrouwen op jezelf. Kun jij voelen wanneer je “nee” voelt? Mag jouw lichaam spreken? Durf je jezelf te geloven, zelfs als een ander dat niet doet?

Veel mensen met trauma zijn het vertrouwen in zichzelf kwijtgeraakt. Omdat in hun omgeving niemand, of slechts enkelen, hen het juiste voorbeeld gaven van vertrouwen of voorspelbaarheid.

Ze werden niet geloofd, niet vertrouwd. Hun intuïtie werd genegeerd, hun grenzen overschreden, hun gevoelens ontkend. Herstel betekent dan ook: je innerlijke kompas opnieuw leren afstemmen. Daar begint echte heling.

Een uitnodiging tot vertragen

Als we trauma-sensitief willen omgaan met vertrouwen, in onszelf en in relaties, dan vraagt dat om vertraging. Om het normaliseren van terugtrekking. Om het zien van overlevingsgedrag als wijsheid. En vooral: om te stoppen met oordelen.

Vertrouwen is geen rechte lijn, maar een golfbeweging. Het mag schommelen. Het mag verdwijnen en terugkomen. Het mag jaren kosten om op te bouwen en in één dag instorten. En dat is oké…!

Tot slot

Vertrouwen is een relationeel proces. Niemand hoeft het alleen te doen. Als jij worstelt met vertrouwen, weet dan: je bent niet gebroken. Je bent geraakt.

En geraakt zijn is geen teken van zwakte, maar van menselijkheid.

Misschien is het tijd om niet te vragen: “Hoe kan ik weer vertrouwen?”

Maar eerder: “Met wie voel ik me veilig genoeg om het langzaam opnieuw te proberen?”

Vertrouwen vraagt moed. Niet de moed om groots te springen, maar de moed om aanwezig te blijven, ook als het spannend wordt. Misschien hoef je vandaag niet te weten hoe het verder moet. Misschien is het genoeg om te voelen wat er nu is.

Blijf zacht voor jezelf,

Ayse Yazilitas